Geert Wilders is warm voorstander van een terugkeer naar de oude gulden. Hoewel ik zeker denk te weten dat dat nooit gaat gebeuren, moet ik hem in één ding gelijk geven: de guldenbiljetten waren een stuk mooier dan de saaie Euro-biljetten.
Deze week kreeg ik twee oude 'joeten' voor mijn collectie. De eerste is het éénnalaatste tientje met Frans Hals erop (P91b). Het tweede tientje is in mijn ogen het mooiste bankbiljet dat Nederland ooit heeft gehad: het laatste biljet van tien gulden met de ijsvogel (P99).
.
.
Op het laatste biljet staat achterop het gedicht IJsvogel van Arie van den Berg:
IJsvogel
dolk op wieken in een jasje van kobalt,
buik oranje…maar de oogwenk ziet
even maar een blauwe vlam
voor hogere jagers zo blauw als het water;
voor wie daaronder huist (de voorn, de bliek)
het grauw oranje van dor blad
totdat de twijg kort neerbuigt, terugveert,
vleugels vinnen blijken en de dolk
zich om de schubben schaart, waarvan
de tak straks glinstert, na de slacht wanneer
het wapen drooggepoetst, de slokop zit en
schokkend kleur geeft aan de winter
Hier een interview met Arie van den Berg over de opdracht voor dit gedicht.
Canada heeft 26 maart 2012 de nieuwe biljetten van 50 Dollar gepresenteerd. Naar mijn bescheiden mening een schitterende uitgave.
The front of the new $50 note features a portrait of Sir William Lyon Mackenzie King, while the back depicts the Arctic research icebreaker CCGS Amundsen, in port during the ceremony, as well as other imagery that reflects Canada’s commitment to Arctic research and the development and protection of northern communities.
After Duisenberg and Trichet we will soon have a third signature on the Euro banknotes. It's the new president of the European Central Bank who took office on 1 November 2011: Mario Draghi. The new banknotes have been issued already so be on the lookout if you can find one!
Update 11 April 2012:
And these are the three signatures side by side.
Via
Zoals eerder aangekondigd zou ik nog een achtergrondstukje schrijven over het Canadese Duivelsbiljet dat ik onlangs op de kop wist te tikken.
In 1952 volgde Elizabeth Alexandra Mary Windsor haar vader koning George VI op als koningin en werd vanaf dat moment Elizabeth II. Als koningin van het Verenigd Koninkrijk was ze automatisch ook Head of State van vele landen van de Commonwealth. Als officieel staatshoofd heeft Elizabeth II de bankbiljetten van 33 landen en gebieden gesierd. Eén daarvan is Canada.
Zoals dat gaat na een troonswisseling werd in 1952 opdracht gegeven om een nieuw Canadees bankbiljet te ontwerpen met het gezicht van het nieuwe staatshoofd erop. Gekozen werd om het ontwerp te baseren op een foto van de Canadese fotograaf Yousuf Karsh. Na selectie van de foto wordt een ontwerp gemaakt door graveur George Gunderson dat ter goedkeuring aan de koningin zelf wordt voorgelegd en als die er een klap op geeft, wordt vervolgens de rest van de procedure gevolgd. Het uiteindelijke resultaat leverde in 1954 een nieuwe serie bankbiljetten op.
So far so good en niets bijzonders. In datzelfde jaar kwamen er echter bijzondere klachten binnen bij de Bank of Canada. Er werd beweerd dat in het ontwerp van het kapsel van Elizabeth II een grijnzende duivel verstopt was! En inderdaad: zonder al teveel fantasie te gebruiken kon je in de krullen van de koningin achter haar oor een gezicht herkennen. Was het toeval of opzet?
De ontwerper Gunderson claimde onschuldig te zijn aan de mogelijke majesteitsschennis: hij had alleen de foto overgezet naar een tekening. Er werd gekeken of er misschien een grapjas bij de bank zelf aan het werk was geweest die het ontwerp veranderd had. Of was het wellicht het werk van Frans-Canadese nationalisten die de niet gewenste Engelse koningin zo belachelijk wilden maken? De wildste theorieën deden de ronde.
Er kon uiteindelijk geen schuldige worden aangewezen maar de Bank of Canada had al maatregelen genomen. De volledige serie van 1954 werd gecancelled en uit het betalingsverkeer genomen. Een nieuw ontwerp met een aangepast kapsel werd zo snel mogelijk uitgebracht. De oude bankbiljetten werden echter zeer geliefd en gezocht onder verzamelaars die de 'duivelsbiljetten' maar wat graag aan hun collectie wilden toevoegen.
Hoe kon het nu uiteindelijk zo fout gaan met het ontwerp? De oorspronkelijke foto was er één uit een fotosessie genomen op het moment dat Elizabeth nog prinses was. Er wordt gezegd dat de Bank of Canada deze foto koos omdat dit er één was zonder tiara om op die manier de Frans-Canadese nationalisten uit Quebec tegemoet te komen. Hoe dan ook zijn er van die fotosessie meer foto's bewaard gebleven, zoals onderstaande foto.
Met wat (meer) fantasie is daar ook een bepaalde vorm in de krullen te ontdekken. De duivelskop lijkt dan ook, alle complottheoriën ten spijt, een bizar toeval maar wel eentje die bij het oorspronkelijke ontwerp wellicht eerder opgemerkt had kunnen en moeten worden.
Meer informatie over de beeltenissen van Elizabeth II op diverse bankbiljetten door de jaren heen is te vinden in dit mooie overzicht van PJ Symes.
Schrijf je net een stukje over de nieuwe aanwinsten van deze week, loop je opeens tegen nog wat leuks op. Bij Van Mastrigt in Rotterdam bladerde ik zoals wel vaker even de bakjes met biljetten door en opeens vond ik nog een biljet dat ik al langer wilde hebben. Als dan bij thuiskomst je vrouw haar portemonnee uitruimt en ook nog wat vindt, is het tijd voor een nieuw postje.
- Uit de portemonnee doken nog vier biljetten uit de Verenigde Staten op: twee van 1 Dollar (P515a en P515b) en twee van 20 Dollar (beide P521a).
- In het uitverkoopbakje vond ik een herdenkingsbiljet (waar ik toch een zwak voor heb) uit Canada: de 1 Dollar uit 1967 ter gelegenheid van de 100e verjaardag van de stichting van Canada.
Drie nieuwe bankbiljetten deze week waaronder eentje die al héél lang op mijn verlanglijstje stond.
- Thailand geeft nogal wat 'commemorative notes' uit. Eenmalige uitgiftes (vaak voor verzamelaars) die een speciale gebeurtenis herdenken. Voor een volledige lijst kun je hier kijken. In Thailand hebben die speciale gebeurtenissen vrijwel allemaal met de koninklijke familie te maken. Ik had al een aardige verzameling van deze speciale uitgaven en deze week zijn er twee nieuwe bijgekomen. De eerste is ter gelegenheid van de 60e verjaardag van de troonsbestijging door koning Bhumibol (of Rama IX): een biljet van 60 Baht uit 2006 (P116) uiteraard in een speciale folder.
- Het tweede biljet uit Thailand is van recentere datum, namelijk uit 2010. Dit biljet van 100 Baht (Pnew) is uitgegeven ter gelegenheid van het 60-jarig huwelijk van de koning en koningin Sirikit en ook vanwege de 60e verjaardag van de kroning van de huidige vorst.
- De derde nieuwe aanwinst is er één die ik lang wilde hebben, namelijk een Canadees 1 Dollar-biljet uit 1954 (P66b). Onder verzamelaars beter bekend als het 'Duivelsbiljet'. Het kreeg deze naam omdat in het haar van Elizabeth II de kop van een grijnzende duivel te zien zou zijn. Er zijn maar weinig bankbiljetten met zo'n illustere geschiedenis als dit exemplaar. Ik ben van plan om er nog een apart bericht over te schrijven omdat ik het verhaal erg interessant vind, maar voor nu kun je hier alvast iets lezen. Update: inmiddels is er een eigen stukje over de duivelsbiljetten verschenen.
Onderaan het menu aan de rechterkant zijn twee nieuwe logo's verschenen die aangeven dat ik lid ben geworden van twee papiergeld-clubs: de internationale tak van de IBNS (International Bank Note Society) en LANSA (Latin American Paper Money Society).
De lijnen zijn weer geopend voor de verkiezing van Bankbiljet van het Jaar. Je moet wel lid zijn van de internationale afdeling van het IBNS om te kunnen stemmen maar de genomineerden zijn hier te vinden.
Mijn favoriet is het Canadese 100 Dollar-biljet. Niet alleen omdat hij er fraai uitziet maar ook omdat de symboliek er voor mij persoonlijk zo lekker bovenop ligt. Hij is namelijk officieel uitgegeven op 14 november 2011 (mijn verjaardag) en achterop is een allegorie van medisch onderzoek te zien met onder andere een flesje insuline (en dat ken ik helaas ook maar al te goed).
Ik heb deze week een oud bankbiljet aan mijn verzameling toegevoegd, namelijk een biljet van 10 Livres dat uitgegeven is tijdens de Franse Revolutie. Dit is een zogenaamd Assignaat.
Op Wikipedia is de geschiedenis van deze interessante biljetten mooi samengevat:
De rellen aan het begin van de Franse Revolutie hadden de Fermiers of belastingsinners verdreven. Het chaotische revolutionaire regime was niet in staat tijdig een nieuwe belastingsadministratie op poten te zetten om de lopende uitgaven en de rente op de staatsschuld te betalen. Het water stond de nieuwe regering werkelijk aan de lippen. Om een bankroet te vermijden besloot de "Assemblée Nationale" op 2 november 1789 om alle kerkelijke bezittingen te confisqueren. De staat zou voortaan een salaris betalen aan de priesters, voor zover die tenminste een eed van trouw aan de Republiek hadden gezworen.
Een probleem hierbij was echter dat je al dat bezit (misschien een vijfde van het grondbezit van Frankrijk) niet tegelijk op de markt kon werpen, zonder dat de opbrengst tot een fractie van de werkelijke waarde zou dalen. Daarom werd besloten de verkoop over een aantal jaren te spreiden en in de tussentijd waardepapieren uit te geven met de kerkelijke bezittingen als onderpand. Die papieren zouden worden gebruikt om rente en aflossing van de staatsschuld mee te betalen. Naarmate de verkoop van de kerkbezittingen vorderde zou de staat de assignaten weer terugkopen van de houders. De assignaten werden uitgegeven in biljetten van 1000 francs (dat was destijds 1 of 2 jaarsalarissen van een arbeider).
Omdat het vertrouwen in de assignaten niet erg groot was en de staat in grote geldproblemen verkeerde, werd op 17 april 1790 besloten dat de assignaten ook als wettig betaalmiddel zouden gelden. Economisch geschoolde personen hadden hier een hard hoofd in en Jacques Necker, de minister van financiën, was hier zo sterk op tegen, dat hij zijn ontslag nam. De revolutionaire regering gaat bovendien veel meer assignaten in omloop brengen dan in overeenstemming is met de waarde van de geconfisqueerde kerkbezittingen. Het zou niemand hoeven te verbazen dat in die omstandigheden de waarde van de assignaten snel verminderde. Tussen 1790 en 1793 verloor de assignaat 60 % van zijn waarde.
Tijdens het Schrikbewind van Robespierre werd geprobeerd de waarde van de assignaat op peil tehouden door de doodstraf te stellen op het niet-aannemen van assignaten. Dit was een paardenmiddel dat op de lange termijn natuurlijk niet effectief zou blijken.
In 1796 was er voor 45 miljard frank (10 maal de waarde van de kerkbezittingen) aan assignaten in omloop. De assignaten-inflatie werd nog aangewakkerd doordat Engeland, dat met de Franse Republiek in oorlog verkeerde, welbewust vervalste assignaten in omloop bracht.
Op 19 februari 1796 werden de assignaten uit de circulatie genomen, maar wel tegen een voor de houders ervan ongunstige koers. Voor 30 frank aan assignaten wordt 1 frank in edelmetaal uitgekeerd.
Het avontuur van de assignaten heeft het revolutionaire regime in Frankrijk van de financiële ondergang gered. De kopers van kerkbezittingen en ondernemers die lucratieve overheidsleveringen hadden verricht en erin geslaagd waren de door hen ontvangen assignaten door te verkopen voordat ze te veel aan waarde verloren, hebben goede zaken gedaan, maar veel mensen hebben aan deze affaire veel geld verloren.
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Assignaat
Een nieuwe week met nieuwe aanwinsten!
- Na lang wachten was daar eindelijk het mapje van de Bank of Jamaica met daarin de 1977-serie van 1, 2, 5 en 10 Dollars. Deze speciale uitgave onderscheidt zich van de normale uitgave uiteraard door de bijgeleverde map maar ook door het rode serienummer met een ster ervoor. Van deze uitgave zijn er maar 7500 genummerde exemplaren uitgegeven en ik heb nummer 0743.
- Een 'nieuw' biljet uit Frankrijk. Hoewel nieuw: het is meer dan 200 jaar oud en stamt uit de Franse Revolutie: 10 Livres. De datum op het biljet is 16 december 1791. Om het in perspectief te plaatsen: Lodewijk XVI en zijn vrouw Marie-Antoinette leefden toen nog. Een leuke aanvulling op de collectie en meteen het oudste bankbiljet dat ik heb.
|
|
